Kto ty jesteś człowieku? - Dzień Pamięci w Dąbrowskiej

30 kwietnia w Powiatowym Zespole Nr 9 Szkół im. M. Dąbrowskiej w Kętach odbyła się coroczna uroczystość - Dzień Pamięci - poświęcony wspomnieniu nauczycieli zamordowanych w nazistowskich obozach koncentracyjnych, zwłaszcza w Mauthausen–Gusen.

Po odśpiewaniu hymnu państwowego dyrektor placówki Grażyna Mojżesz-Wlazły powitała wszystkich przybyłych, w szczególności rodziny nauczycieli wywiezionych i zamordowanych w obozach zagłady. Następnie goście złożyli kwiaty i zapalili znicze pod tablicą pamięci, znajdującą się w holu szkoły oraz odmówili modlitwę poprowadzoną przez ks. Krzysztofa Rębisza z parafii św. św. Małgorzaty i Katarzyny

Gościem wyjątkowym był pan Andrzej Paperz – wnuk dyr. Bronisława Babińskiego, którego szczególnie wspominano w tym dniu.

- Historię tworzą ludzie. Historie naszego kraju wplecione są w historie wychowanków naszej szkoły, która istnieje od ponad 110 lat – podkreśliła dyrektor kęckiej „Dąbrowskiej” i zwróciła uwagę, że przedwojenne wychowanie w duchu patriotyzmu narodowego zaowocowało udziałem wychowanków szkoły w Legionach oraz w walce o zwycięstwo i odzyskanie przez Polskę niepodległości. Jak zaznaczyła, losy absolwentów szkoły zostały splecione także później z wydarzeniami historii naszej ojczyzny. Brali oni udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r., a w czasie II wojny światowej ich patriotyzm znów został wystawiony na próbę, gdy 79 lat temu kilkudziesięciu nauczycieli z kęckich i pobliskich szkół, w większości absolwentów „Dąbrowskiej”, zostało podstępnie zgromadzonych w sali gimnastycznej placówki i wywiezionych przez hitlerowców do obozów śmierci. - Dziś po raz kolejny pragniemy ich wspomnieć i poprzez udział w dzisiejszej uroczystości i modlitwie podziękować im za poświęcenie i wielką determinację w realizację ideałów patriotyzmu aż do końca. Obecnie nikt nie wymaga od nas ponoszenia ofiary z życia, ale jesteśmy winni tym wszystkim, którzy taką ofiarę ponieśli lojalność, przejawiającą się w wydobywaniu z nas wszystkiego tego, co najlepsze, by nasza, niepodległa ojczyzna trwała jak najdłużej.

W klimat wspomnień tragicznych losów nauczycieli ziemi kęckiej wprowadził zebranych spektakl pt. „Artefakty pamięci”, przygotowany przez młodzież klasy humanistyczno-teatralnej oraz grupy teatralnej „Minus Jeden”, pod kierunkiem pani Izabeli Paszko i pani Anny Kapci. Młodzi pytali o to, kim jest człowiek, jakie jest jego miejsce, do czego jest zdolny i co po nim zostaje.

Dzień pamięci w Powiatowym Zespole Nr 9 Szkół im. M. Dąbrowskiej w Kętach wpisał się na stałe w kalendarz placówki i jest okazją do przybliżenia sylwetek nauczycieli, których nazwiska widnieją na tablicy pamięci. Dzięki żmudnym pracom Pani Anny Chowaniak z Towarzystwa Miłośników Kęt od prawie dekady można poznawać ich historie.

Bohaterem tegorocznych obchodów dyrektor szkoły i wielki orędownik teatru pan Bronisław Babiński. Jan podkreśliła, pan profesor Babiński - filolog klasyczny, polonista, absolwent Uniwersytetu Rzeszowskiego, wieloletni nauczyciel i profesor - to postać szczególna. Nie był rodowitym kęczaninem, pochodził z województwa świętokrzyskiego. Przed wybuchem I wojny światowej ożenił się z keczanką Stanisławą z domu Majcherczyk i prawdopodobnie z tego powody zamieszkał w Kętach. Wcześniej pracował w Wadowicach, dokąd został przeniesiony służbowo. W liceum i gimnazjum w Wadowicach im. Marcina Wadowity był nauczycielem języka polskiego i psychologii. Już wcześniej, pracując w Jaśle, tytułowany był profesorem, co stanowiło najwyższy wówczas stopień nauczycielski. Tytuł „profesora szkoły średniej” przyznawany był wyłącznie przez ministra wyznań i oświecenia. W dawnym seminarium i gimnazjum w Kętach tytuł ten nosiło jedynie kilku nauczycieli.

W Wadowicach profesor Babiński prowadził kółko literacko-dramatyczne, był także nauczycielem Karola Wojtyły. W Seminarium Nauczycielskim i Państwowym Gimnazjum i Liceum w Kętach zaczął uczyć w roku 1935. W historii szkoły był to etap przekształcania się dotychczasowego seminarium nauczycielskiego w późniejsze Państwowe Gimnazjum Koedukacyjne i Liceum. W latach 1938/39 objął funkcję dyrektora gimnazjum. Był także radnym ostatniej przed wojną kadencji Miejskiej Rady w Kętach.

Na zakończenie prezentacji pani Anna pokazała zdjęcie, które otwiera album ofiarowany przez uczniów swojemu wychowawcy, profesorowi Bronisławowi Babińskiemu – byli to pierwsi kęccy maturzyści. To jedyna matura, jaka odbyła się w szkole przed wojną.

Wyrażając ogromną wdzięczność wszystkim, którzy przyczynili się do przygotowania prezentacji, szczególnie podziękowała panu Andrzejowi Paperzowi – wnukowi dyr. Babińskiego. Podkreśliła, że wielokrotnie przyjeżdżał on do Kęt, by pomóc w przygotowaniu tegorocznej prezentacji. Ofiarował także do muzeum w Kętach kopię dokumentu z 2 maja 1945 r., w którym ówczesny dyrektor szkoły Marian Zieliński dziękuje rodzinie państwa Babińskich za przekazanie dokumentacji szkoły, pieczęci i książek z biblioteki. Okazuje się, że dyr. Babińskiemu udało się część majątku szkoły ukryć tuż przed wybuchem wojny w swoim domu, dzięki czemu rzeczy te ocalały.

Dyrektor Babiński zmarł w obozie w Gusen (niektóre źródła podają, że był to obóz Mauthausen), 18 września 1940 r., po niecałych pięciu miesiącach pobytu.

Kazimierz Brzuska, przewodniczący Towarzystwa Miłośników Kęt podziękował dyrektor szkoły za zorganizowanie uroczystości, uczniom za piękny, wzruszający spektakl i kapłanowi za możliwość wspólnej modlitwy. Szczególne podziękowania skierował w stronę pani Anny Chowaniak. Życzył też maturzystom dobrej matury.

Za przybycie i przekazanie wielu pamiątek podziękowania otrzymał pan Andrzej Paperz, któremu wręczono upominek od Towarzystwa Miłośników Kęt.

Na koniec głos zabrał pan Jan Kanty Christ. Przypomniał, jak 72 lata temu kończył tę właśnie szkołę. Przywołał wspomnienia nauki z tamtego okresu. Podkreślił, że nie tylko on, ale także członkowie jego rodziny są bardzo związani ze szkoła. Dziękując za coroczne organizowanie Dnia Pamięci pokazał na krzyż harcerski, który do dziś nosi przy mundurze. Otrzymał go w właśnie w tej szkole, gdy założyli drużynę harcerską.

W uroczystościach uczestniczyli: I zastępca burmistrza Gminy Kęty Rafał Ficoń, przedstawiciele Związku Kombatantów oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego, dyrektorzy szkół i placówek oświatowych i kulturalnych z terenu gminy Kęty i powiatu oświęcimskiego, przedstawiciele duchowieństwa, członkowie Towarzystwa Miłośników Kęt na czele z przewodniczącym panem Kazimierzem Brzuską oraz panią Anną Chowaniak oraz liczni uczniowie szkoły.

Współorganizatorem corocznych uroczystości jest Towarzystwo Miłośników Kęt.

"Kto ty jesteś człowieku – zbrodniarz czy bohater?
Ty, którego do czynu wychowała noc.
Oto starca i dziecka w ręku dzierżysz los
I twarz twoja zakryta
Jak golem nad światem.
(...)
Gwarne miasta i pola, kopalnie, okręty
Na twojej dłoni, ludzkiej, jakże ludzkiej.
Patrz. Linia twego życia tędy będzie szła.
Trzykroć błogosławiony
Po trzykroć przeklęty
Władco dobra
Albo władco zła".
/Czesław Miłosz/