O dramacie II wojny światowej i jego początkach. Spotkanie w muzeum za nami

Wykładem dra Marcina Chorązkiego z krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach zainaugurowało cykl wydarzeń związanych z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej. W prelekcji, którą zorganizowano we wtorek 2 lipca, wzięło udział trzydzieści osób.

Przybyłych gości powitała dyrektor dr Marta Tylza-Janosz, wyjaśniając, że dr Marcin Chorązki jest głównym specjalistą w Biurze Edukacji Narodowej w IPN w Krakowie, a jednocześnie jednym z autorów powstającej monografii miasta. Zaproszony przez muzeum prelegent rozpoczął swój wywód od sytuacji II Rzeczpospolitej w latach 1918-1939. Przedstawił najważniejsze fakty pierwszych dni Kampanii wrześniowej w Polsce, a także w regionie pogranicza Śląska i Małopolski. Niemieckie wojska wkroczyły do Kęt 3 września. Nie było już w mieście władz miasta, wkrótce decyzję o ewakuacji podjął ksiądz proboszcz Adolf Włodek.

Nadciągający dramat zwiastował już dzień wcześniej ruch oddziałów Wojska Polskiego i ludności cywilnej. Mieszkańcy byli świadkami, jak wycofywała się 21 Dywizja Piechoty Górskiej, z południa dochodził do nich odgłos walk pod Węgierską Górką. Pociąg, który tutejszą linią przewoził ewakuujących się Polaków, został zbombardowany w okolicach Brzeska. W wyniku nalotów Luftwaffe zginęło ponad dziesięć osób. Panika, tłumy uciekinierów i przerażenie panowało w pierwszych dwóch dniach września 1939 roku. Po tym, jak oddziały niemieckie – najprawdopodobniej 45 Dywizji Piechoty – zajęły Kęty bez walki, sytuacja się odwróciła. Miasto zamarło, ulice opustoszały. Nawet Ochotnicza Straż Pożarna ewakuowała się, zabierając ze sobą sprzęt.

Kęty znalazły się daleko od wielkich bitew, choć udział kęczan w Kampanii wrześniowej jest powszechnie znany. Sam prelegent wspomniał o ppor. Zygmuncie Reimschüsslu poległym w bitwie pod Rajskiem oraz płk. Stanisławie Królickim, który w wyniku odniesionych ran w bitwie nad Bzurą zmarł w Modlinie. Dr Marcin Chorązki mówił też o szlaku bojowym Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim”, sytuacji na froncie w regionie Małopolski i Śląska, a także o represjach, jakie w czasie okupacji spotykały mieszkańców okolicy. Do dyskusji na temat rzeczywistości w pierwszych dniach II wojny światowej chętnie włączyli się uczestnicy spotkania, przywołując sylwetki nauczycieli prowadzących tajne nauczanie czy osoby, którzy zdecydowali się podpisać tzw. volkslistę.

Dyskusje przeniosły się potem do kuluarów i toczyły się do późnych godzin wieczornych. W podziękowaniu za wykład dr Marta Tylza-Janosz wręczyła prelegentowi ostatnie publikacje muzeum.