Konferencja w kęckim muzeum

W sobotę 25 marca w Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach miała miejsce konferencja poświęcona „Ochronie dziedzictwa materialnego na terenie Gminy Kęty”, nad którą swój honorowy patronat objął Burmistrz Gminy Kęty. Konferencja została zorganizowana przez Towarzystwo Miłośników Kęt i Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach. Obecnością swoją zaszczycili organizatorów m. in. Marcin Śliwa – zastępca Burmistrza Gminy Kęty, Urszula Włodarczyk – wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej, prof. Antoni Barciak, dr Jan Rodak, przedstawiciele towarzystw regionalnych z okolicznych gmin, dyrektorzy szkół i gminnych jednostek. Zgromadzeni mieli okazję zapoznać się działaniami podejmowanymi przez poszczególne instytucje w celu ochrony zabytków.

Po przywitaniu wszystkich gości przez dr Martę Tylzę-Janosz – dyrektor Muzeum i mgr inż. Kazimierza Brzuskę – przewodniczącego Towarzystwa Miłośników Kęt, otwarcia konferencji dokonał Marcin Śliwa. Następnie rozpoczęła się właściwa część konferencji, podczas której poszczególni prelegenci mieli okazję przedstawić swoje przygotowane wcześniej referaty.

Jako pierwsza wystąpiła dr Marta Tylza-Janosz, która w swoim krótkim referacie zatytułowanym „Spadek. Ochrona dziedzictwa jako powinność wobec przyszłych i przeszłych pokoleń”, zwróciła uwagę na rolę i znaczenie całego dziedzictwa kulturowego, które pozostawili nam nasi przodkowie. Podkreśliła, że tylko od nas samych zależy jak się z tym „spadkiem” obejdziemy i co uda nam się zachować dla potomnych.

Kolejnym prelegentem był mgr Bernard Jan Potępa OFM – gwardian klasztoru Franciszkanów (Reformatów) w Kętach. W swoim referacie zatytułowanym „Ochrona dziedzictwa materialnego Klasztoru Franciszkanów (Reformatów) w Kętach” przedstawił kompleksowe działania, jakie na przestrzeni kilku lat zostały podjęte przez klasztor w celu ochrony powierzonego sobie dziedzictwa. W ramach tych działań udało się m.in. wyremontować dach, wymienić stare okna i drzwi, zamontować nowe oświetlenie, a przede wszystkim skupić się na pracach konserwatorskich najcenniejszych zabytków, które znajdują się w kęckim klasztorze. Tym sposobem można było przywrócić blask XV-wiecznej piecie, która została gruntownie odrestaurowana. Podobnie stało się z wyjątkowej urody alabastrowym reliefem pochodzącym z połowy XVI w., którego konserwacją zajęło się Muzeum Narodowe w Gdańsku.

Referat przedstawiający „Działania Gminy Kęty związane z ochroną dziedzictwa materialnego”, wygłosiła mgr Urszula Baczyńska-Śleziak - dyrektor Wydziału Rozwoju Urzędu Gminy Kęty. Przedstawiła ona prawne aspekty ochrony dziedzictwa wchodzące w zakres działania gminy, jako jednostki samorządu terytorialnego. Przybliżyła kwestie prowadzenia ewidencji zabytków na terenie naszej gminy i zaprezentowała podjęte przez urząd zadania zmierzające do ich ochrony. W ramach tych działań udało się m.in wyremontować dworek w Nowej Wsi i w Witkowicach, a ostatnio budynek biblioteki na Podlesiu. Prelegentka przedstawiła również plany związane z ochroną zabytków na kolejne lata. Przewidują one powstanie szlaku sakralnego w partnerstwie ze słowacką Turzovką, dzięki któremu będzie możliwa restauracja części przydrożnych kapliczek znajdujących się na terenie naszej gminy oraz podjęcie odpowiednich działań mających na celu odpowiednią promocję tego projektu. W ramach gminnego projektu rewitalizacji, planowana jest m.in. kompleksowa restauracja kamienicy Rynek 13, remont muzealnego dachu i klasztoru sióstr Klarysek w Kętach.

Po krótkiej przerwie poświęconej na kuluarowe dyskusje przy kawie, swój referat poświęcony „Ochronie zabytkowych obiektów cmentarza komunalnego w Kętach”, wygłosił mgr inż. Kazimierz Brzuska – przewodniczący Towarzystwa Miłośników Kęt, które nieprzerwanie od kilkunastu lat dba o kęcką nekropolię. Prelegent przedstawił kolejne działania podjęte przez Towarzystwo w ostatnich latach, w celu ochrony zabytkowego terenu cmentarza. Bardzo istotną kwestią, oprócz podejmowanych na bieżąco restauracji zabytkowych nagrobków, było rozpoczęcie starań o uaktualnienie spisu konkretnych grobów do opieki konserwatorskiej, co statecznie udało się przeprowadzić w 2014 r. Dzięki temu w rejestrze znalazły się 53 kęckie nagrobki wraz z zabytkową aleją i cmentarnym murem. 

Referat zamykający to wyjątkowe wydarzenie, zatytułowany „Ochrona dziedzictwa materialnego w Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach”, wygłosiła dr Marta Tylza-Janosz, która przedstawiła główne cele i zadania muzeum w tym zakresie. Podkreśliła, że od momentu powstania placówki (2004 r.) bardzo dynamicznie rozrastają się zbiory historyczne i etnograficzne muzeum. A począwszy od 2011 r., powiększyły się z 4 tysięcy eksponatów do 6734 zabytków, co w dłuższej perspektywie spowoduje brak przestrzeni magazynowej na ich odpowiednie przechowywanie.

Następnie dyrektor muzeum przedstawiła kolejne działania, jakie zostały podjęte przez placówkę w zakresie konserwacji kompleksowej. Od 2010 r. udało się w kompleksowy sposób odrestaurować 11 bardzo cennych ksiąg cechowych, metalowe elementy związane z wykopaliskami na terenie ruin zamku Wołek, sztandar Szkoły Powszechnej VII-klasowej Męskiej z wizerunkiem św. Jana Kantego z 1928 r i sztandar straży ogniowej z 1924 r. Konserwacji poddano również zabytkowe meble z saloniku mieszczańskiego, unikatowy mundur członka Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”  i strój ślubny typu laskiego. Na zakończenie swojej prelekcji dr Marta Tylza-Janosz przedstawiła plany na ten rok, które przewidują dalszą konserwację najbardziej zagrożonych zabytków wymagających pilnej interwencji.

Zorganizowaną wspólnie przez Towarzystwo Miłośników Kęt i Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach konferencję poświęconą ochronie zabytków na terenie naszej gminy, zakończyła żywa dyskusja. Podczas niej, oprócz słów podziękowań skierowanych do organizatorów, m.in. przez obecnych na sali profesora Antoniego Barciaka, dr Jana Rodaka, padły apele o większą koordynację działań urzędu oraz instytucji w obszarze zabytków i ich odpowiedniej promocji.

Kazimierz Brzuska wystosował apel o zamontowanie na terenie miasta odpowiednich tablic, które informowałyby wszystkich przyjezdnych o przypadającym w tym roku jubileuszu 740-lecia miasta i zaplanowanych w związku z tym wydarzeń. Padały również pytania o możliwość właściwego wyeksponowania historycznych zabytków, znajdujących się w klasztorze franciszkanów.

Ostatnim punktem sobotniej konferencji - bardzo owocnej i potrzebnej w opinii uczestników oraz prelegentów - było jej oficjalne zamknięcie przez organizatorów w osobach dr Marty Tylzy-Janosz i mgr inż. Kazimierza Brzuski.