Profesor Andrzej Borowski w Wyspianie

25 października w  I Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego Kętach odbył się pierwszy w tym roku szkolnym wykład mistrzowski w ramach patronatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego nad klasami humanistycznymi. Wygłosił go prof. dr hab. Andrzej Borowski, obecnie emerytowany profesor zwyczajny UJ, wieloletni kierownik Katedry Historii Literatury Staropolskiej, wiceprezes Polskiej Akademii Umiejętności. Profesor nadał prelekcji tytuł: Sarmatyzm-mit, tożsamość, ideologia. Uwagi historyka idei.

Ciekawego wykładu wysłuchali nie tylko uczniowie kęckiego Wyspiana, ale także zaproszeni goście, wśród nich znaleźli się zarówno emerytowani nauczyciele przedmiotów humanistycznych, jak i uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 im. Jana Kantego w Kętach. Wykład miał formę otwartą, a poprzedziło go powitanie  gościa przez p. dyrektor Grażynę Kowalską.

Pierwszą ważną dla słuchaczy informacją okazała się wnikliwa definicja historii idei ilustrowana kanonami tekstów kulturowych. Następnie pan profesor przybliżył etymologię wyrazu „sarmatyzm”, który- co ciekawe - został pierwszy raz użyty w 1765 roku na łamach czasopisma „Monitor”. Ponadto wykładowca omówił źródła historyczne (w tym mapy), wedle których w starożytności istniały dwie Sarmacje: jedna w Europie, a druga w Azji. W skład Sarmacji Europejskiej wchodziły terytoria zamieszkane przez Rusinów, Litwinów i Moskali, natomiast Sarmację Azjatycką zamieszkują do dziś plemiona Tatarów. Uczniowie Wyspiana poznali również charakterystykę typowego szlachcica Sarmaty ceniącego sobie przepych i wystawność, a kompleks niższości rekompensującego powierzchowną znajomością łaciny.

Wykład okazał się być bardzo interesujący. Profesor ujął słuchaczy nie tylko erudycją, dystansem do siebie i świata, lecz także zdolnościami retorycznymi - danymi Mistrzom. Swoją prelekcją dał nam uczniom wzór, jak należy mówić, by przykuć uwagę słuchaczy różnych pokoleń. Ponadto uświadomił nam, młodym ludziom, ile schematów myślowych, stereotypów związanych z kulturą sarmacką,  odziedziczyliśmy po przodkach. Dzięki panu profesorowi Borowskiemu licealiści (a maturzyści  w szczególności) pogłębili swoją wiedzę na temat toposów obecnych w literaturze staropolskiej, szczególnie tych związanych z mitologizacją tożsamości narodowej.

Nas uczniów cieszy fakt, że takich mistrzowskich wykładów akademickich możemy wysłuchiwać raz w miesiącu dzięki nawiązanej kilka lat temu współpracy z UJ. Profesor Andrzej Borowski gościł w naszej szkole po raz trzeci i - jak sam zaznaczył - nie ostatni. Zapowiedział kolejny wykład, tym razem o poezji barokowej. Uczniowie klas humanistycznych cenią sobie  także warsztaty prowadzone przez pracowników naukowych uniwersytetu, na przykład w Pałacu biskupa Erazma Ciołka. Nawiązana  współpraca z Uniwersytetem Jagiellońskim daje uczniom, nie tylko klas humanistycznych, wyjątkową  możliwość przygotowywania się krok po kroku do studiów i  dojrzałego wejścia w świat akademicki. Dzięki takim przedsięwzięciom z pewnością łatwiej jest dokonywać wyborów związanych  z uczelnią i kierunkiem studiów. Dzięki takim przedsięwzięciom uczniowie zyskują także motywację do własnych poszukiwań i rozwoju intelektualnego, bowiem - jak pisał Stefan Żeromski - Nauka jest jak niezmierne morze […]Im więcej jej pijesz, tym bardziej jesteś spragniony.